Wereldzeeën in ademnood

Zuurstofloze en zuurstofarme gebieden

De oceanen bevatten steeds minder zuurstof. De belangrijkste oorzaken: het broeikaseffect en vervuiling. Met dank aan de mens. De wereldzeeën raakten in de afgelopen 50 jaar 2% van hun zuurstof kwijt. Alle zuurstofloze delen van de oceanen samen hebben al een oppervlak ter grootte van de Europese Unie.

In dezelfde periode zijn er tien keer zoveel locaties met een laag zuurstofgehalte in kustgebieden ontstaan, de zogenaamde ‘dead zones’. Vrijwel alle kustwateren in Noordwest Europa kampen inmiddels met zuurstofgebrek, vooral de Oostzee, tussen Zweden, Finland en Polen, waarvan al 60.000 km2 vrijwel zonder ­zuurstof is.

Dit alles blijkt uit een groot onderzoek van de VN-werkgroep, het Global Ocean Oxygen Network. De werkgroep heeft zijn bevindingen gepubliceerd in het vakblad Science. Het zuurstofverlies uit de oceanen zal volgens de onderzoekers voor ernstige ecologische en economische gevolgen zorgen.

‘Zuurstof is van fundamenteel belang voor het leven in de oceanen. De afname van oceaanzuurstof behoort tot een van de meest ernstige effecten van menselijke activiteit op het milieu op Aarde,’ aldus hoofdonderzoeker Denise Breitburg.

Vervuiling en klimaatverandering zijn beiden grote oorzaken van de afname van het zuurstofgehalte volgens de onderzoekers. Voedingsstoffen uit rioleringssystemen, kunstmest en reststoffen, zoals nitraat en fosfor, belanden uiteindelijk in de oceanen en deze stimuleren de groei van algen. Wanneer de algen doodgaan worden ze afgebroken door bacteriën. Deze bacteriën nemen echter ook veel zuurstof op uit het water. De opwarming van het oceaanwater door klimaatverandering zorgt er daarnaast voor dat zuurstof minder makkelijk door het wateroppervlak dringt.

In de dead zones is het zuurstofgehalte meestal dusdanig laag dat dieren die daar leven stikken en daar waar de afname minder sterk is kan zuurstofgebrek groeiproblemen en verstoring van de voortplanting van de zeedieren ten gevolgen hebben.

Volgens de onderzoekers is het probleem nog wel op te lossen door lokaal zuiveringsmethodes van rioolwater aan te passen en door een wereldwijde inspanning om het broeikaseffect te stoppen.