De wisent is het neefje van de Amerikaanse bizon en een verre verwant van ons huisrund. In vergelijking met onze huisrunderen hebben ze een veel slankere bouw, een hoge rug, korte, naar boven gekromde horens en een vrij egale kastanjebruine vacht. In de schaduw van een volwassen bos zijn ze dan ook moeilijk te ontdekken. Wisenten zijn goed aangepast aan een leven in een bosrijke omgeving, maar hebben naast bos ook grasland en struweel nodig voor voedsel. Met hun slanke bouw en hun korte, naar binnen gekromde horens, kunnen ze ook gemakkelijk door struikgewas en dicht jong bos bewegen.
In het Kraansvlak, een van oudsher voor het publiek afgesloten duinterrein nabij de Kennemerduinen, leven sinds 24 april 2007 wisenten.
Sinds 2009 is de wisentenkudde in Kraansvlak op natuurlijke wijze aan het groeien. De kudde heeft een diverse opbouw met oudere dieren die in 2007 en 2008 naar Nederland kwamen en daarmee de startgroep van het project vormden. Daarnaast zijn er de afgelopen tien jaren meer dan 30 kalfjes geboren. De kudde kent hiermee een natuurlijke opbouw met wisenten van verschillende leeftijden en zowel vrouwelijke als mannelijke dieren. De dieren die als eerste naar Kraansvlak kwamen zijn inmiddels op leeftijd en hebben voor het overgrote deel van de nakomelingen gezorgd.
De Nederlandse winterperiode is de lastigste periode van het jaar voor tal van dieren, ook voor grote grazers als wisenten. Dieren die in mindere conditie zijn hebben het dan zwaarder vergeleken met de rest van het jaar wanneer nutrientrijk voedsel gemakkelijker beschikbaar is. Zoals te doen gebruikelijk in het wisentproject leren de beheerders graag zoveel mogelijk van de ervaringen. In overleg met de vaste dierenarts is een van de overleden koeien voor sectie weggebracht. Hieruit bleek geen sprake van ondervoeding, en kon geen eenduidige doodsoorzaak worden vastgesteld. De wisentenkudde is sinds het overlijden van de koeien extra gemonitord en maakt het goed. De Konik paarden en Schotse hooglanders die in hetzelfde gebied leven zijn in prima conditie.
Na de recente export van een groep wisenten en de dood van twee oude koeien bestaat de huidige kudde uit 16 dieren.
Eind 2018 is de oudste koe van de kudde wisenten in het Kraansvlak doodgegaan. Het dier was recent gestorven toen ze werd gevonden door een boswachter van het wisentenproject van PWN en ARK Natuurontwikkeling. Het bood een bijzondere mogelijkheid om na te gaan wat er na haar dood gebeurt. Cameravalbeelden en GPS data geven een uniek kijkje in hoe andere dieren met de situatie omgaan.
Wisenten zijn zeer sociale dieren. Ze leven in kuddeverband met sterke familiebanden en een duidelijke hiërarchie. Oudere koeien leiden de kudde. Uit wetenschappelijk onderzoek dat is uitgevoerd in het Kraansvlak bleek dat deze koe een belangrijke status binnen de kudde had. De koe is in 2008 op zevenjarige leeftijd naar het Kraansvlak gekomen. In tien jaar tijd groeide ze uit tot het oudste en meest ervaren dier in de kudde. Met haar bijna 18 jaren heeft de koe een respectabele leeftijd bereikt: wisentkoeien worden in de natuur gemiddeld 20 jaar. Ze heeft in het duingebied vier kalveren gekregen: het laatste in de zomer van 2018.
Dode dieren zijn onmisbaar in de natuur. Een dood dier vervult de functie van een druk bezocht restaurant, waar honderden andere dieren aan de dis schuiven. Imposante soorten zoals raaf en vos, maar ook talloze insecten als vliegen en aaskevers. Kadavers vormen daarmee de laatste schakel in een ingenieuze voedselketen. De dood van het ene dier betekent het (over)leven voor een ander. Als een grote grazer sterft, is vaak te zien dat de groepsleden van de overgebleven kudde gedurende enkele dagen tot weken het dode dier bezoeken en aftasten. De omgeving wordt platgetrapt en er ontstaan talloze wildpaadjes die bij het dier uitkomen. Naarmate de overleden grazer hoger in de rangorde staat, kan dit afscheid intenser en langer duren. In menselijke termen noemen we dit ‘afscheid nemen’.
Uit monitoring in de eerste weken na de dood van de wisentkoe blijkt dat de overige wisenten haar regelmatig bezochten. Meerdere keren raakten volwassen wisenten daarbij de kop van de overleden koe aan met hun eigen kop. Haar jonge kalf bleef de eerste dagen dicht in de buurt van zijn moeder. Inmiddels is hij terug in de groep wisenten, waarin hij verder opgroeit samen met zijn drie leeftijdgenoten. Naast regelmatig bezoek van vossen, zijn ook de konikpaarden en Schotse hooglanders veelvuldig langsgekomen. Ook zij raakten de koe aan en besnuffelden het kadaver. Eén konik likte zelfs de vacht van de wisent. Eenmaal joeg het wisentkalf de jonge hooglanders weg van zijn moeder. (Bron)
Meer weten over dit project met deze prachtige dieren? Klik hier.
Hier kun je enkele video’s bekijken en hier diverse foto’s.
VATD-blog 