Vissen en ‘sportvissen’

Vissen voelen pijn
Wie vis eet, eet een dier. Een individu, dat heeft geleefd en gevoeld. Vissen zijn gewervelde dieren met een gevoelig zenuwstelsel, die op dezelfde manier op pijn reageren als mensen.

De afgelopen decennia is er wereldwijd uitgebreid onderzoek verricht om na te gaan of vissen pijn voelen. Uit deze studies blijkt dat we onze kennis over vissen moeten herzien. Vissen zijn hoog ontwikkelde, gewervelde dieren, die negatieve prikkels vermijden. Dit is nodig om te kunnen overleven. Hiervoor hebben ze een goed ontwikkeld zenuwstelsel.

Men dacht heel lang dat vissen over een geheugen van welgeteld twee seconden beschikken. Nu blijkt dat ze een goed langetermijngeheugen hebben en bovendien een goed ontwikkeld leervermogen. Ze leren niet enkel uit eigen ervaringen, maar ook door het gedrag van hun soortgenoten waar te nemen! Vissen leren op dezelfde wijze als gewervelde dieren op het land dat doen. Een belangrijk onderzoek(*) vond plaats in Edinburgh in 2003, en toonde aan dat vissen op dezelfde manier op pijnprikkels reageren als de mens. De dieren reageerden op gif, mechanische druk en temperatuurschommelingen.

Niet enkel wetenschappers, maar ook overheden geraken er stilaan van overtuigd dat vissen rechten hebben. De Nederlandse overheid stelde in 2002 een beleidsnota op rond “De waarde van vis”, waarin ze stelde dat er minimum welzijnseisen voor vissen moeten komen met betrekking tot de vangst en manier van doden.

Ongewervelden
Vissen zijn niet de enige waterdieren die het zwaar te verduren hebben. Ook ongewervelde dieren als kreeften, garnalen, mosselen, inktvissen en krabben worden volop gegeten en vaak op gruwelijke wijze vermoord. Deze dieren zijn al 700 miljoen jaar op de aarde aanwezig. In tegenstelling tot gewervelden (zoogdieren, vissen, vogels, reptielen en amfibieën) hebben ze geen wervelkolom en hun hersenen zijn anders gestructureerd. Daarom wordt vaak gedacht dat ze geen pijn voelen. Dit is echter niet waar.

Wetenschappers vonden bij verschillende soorten opiumachtige stoffen terug, die ook in het menselijk lichaam voorkomen en die pijn verzachten. Toen men dergelijke opioïden toediende aan ongewervelden als slakken, garnalen, wormen en insecten, reageerden zij op dezelfde wijze als mensen.

Hoewel er nog geen algemeen, sluitend wetenschappelijk antwoord is gegeven op de vraag of alle ongewervelden pijn kunnen ervaren – er zijn namelijk zo’n 1,3 miljoen ongewervelde diersoorten – blijkt uit alle onderzoek dat er tot nog toe naar gevoerd is dat pijnbeleving, bewustzijn, leervermogen en geheugen aanwezig zijn bij deze dieren. Dit geldt onder meer voor kreeften, krabben, garnalen, mosselen en inktvissen.

In verschillende landen, zoals Engeland, Noorwegen, Australië en Nieuw-Zeeland, hebben schaaldieren en inktvissen al dezelfde status als gewervelde dieren.

Acteur Joaquin Phoenix laat in een PETA video zien hoe de paniek toeslaat wanneer je als mens geen lucht kan krijgen onder water, wat vergelijkbaar is met een vis die uít het water is gehaald. Vissen stikken zonder water, net zo als een mens doet ín het water.

‘Sportvissen’
De hengelsport, die nog steeds populair is over de hele wereld, is bijzonder pijnlijk en vaak ook levensbedreigend voor heel wat dieren. En dan hebben we het niet enkel over vissen! Ook watervogels en kikkers worden vaak het slachtoffer van deze wrede bloedsport. Onderzoek toont aan dat vissen lijden bij het hengelen. Vissen spartelen tegen als ze gevangen worden, proberen zich los te maken en spuwen gas.

Zoals blijkt uit diverse studies, voelen vissen pijn. Nochtans worden ze bij het hengelen aan een haak in hun bek uit het water getrokken, waar ze worden vastgepakt en onthaakt. Vooral bij weerhaken gaat dit vaak niet makkelijk en raakt de vis verwond. Soms slikken vissen de haak mee in met het aas, wat hun organen beschadigt.

De hengelaars pakken de vissen vaak met droge handen, zodat ze de beschermende slijmlaag van de dieren aantasten. Dit leidt tot ziekte en soms zelfs de dood bij deze dieren. Je kan het vergelijken met een mens die ontveld wordt! Vervolgens worden ze vaak urenlang in een ‘leefnet’ gehouden, waar ze vaak verwondingen oplopen (onder meer omdat ze proberen te vluchten) en flink wat stress ervaren. Door tegen het net – dat in het water hangt – aan te schuren in hun panische ontsnappingspogingen, lopen de dieren schade op aan hun schubben en slijmlaag. Zo krijgen ze infecties en schimmels. Hierdoor sterven veel vissen als ze weer worden uitgezet.

Uiteraard zijn er ook hengelaars die hun vangst doden. Een vis is pas dood als de hersenen niet meer functioneren. Veel vissers hebben er geen benul van hoe ze een vis snel en ‘pijnloos’ kunnen doden en klungelen erop los. Dit zorgt ervoor dat de dieren vaak een vreselijke, lange doodsstrijd leveren. Bij een viswedstrijd is het leed nog erger, omdat de vissers snel moeten handelen en nog ruwer te werk gaan. De dieren worden hardhandig op de kant getrokken en onthaakt. Vislijnen breken af of de vissen slikken de haakjes met aas en al in, de dieren worden urenlang meegesleept in netten of tassen, …

Maar ook kikkers en vogels worden het slachtoffer van hengelaars. In dode watervogels treft men vaak vislood en haken aan. Het lood lost op in de maag en verspreidt zich via het bloed naar het hele lichaam van de vogel. Het resultaat is een langzame, pijnlijke dood. Soms zit er nog een stuk vislijn aan het loodbolletje. Dat blijft ergens achter haken en de vogel – die het lood als voedsel aanziet – kan niet meer weg en sterft uiteindelijk de hongersdood. In opvangcentra voor wilde dieren worden ook vaak watervogels met rondslingerende visdraad rond hun poten of ingeslikte vishaken opgevangen. Indien ze niet snel geholpen worden, sterven ze een vreselijke dood.
Bron

Update 2019: Vissen voelen pijn

De verborgen slachting in Namibië (+video)

Het nieuws staat elke dag bol van mensen- en dierenleed, maar er is een slachting die jaarlijks plaatsvindt en waar vrijwel niemand de details van kent. De weerloze pups worden gedood voor hun vacht, waarvan elke vacht maar €4 oplevert. Een economische studie in opdracht van Bont voor Dieren wijst uit dat het zeehondentoerisme in Namibië 300 procent meer oplevert dan de jacht.

Jaarlijks wordt binnen enkele uren een gebied in Namibië afgezet, worden rondom dit gebied bewakers ingezet en vindt er een slachting van duizenden weerloze zeehondenpups plaats. Daarna worden in rap tempo de bloedsporen van het strand geveegd voor de onwetende toeristen; alsof er nooit iets is gebeurd.

Het merendeel van de Kaapse pelsrobben zijn pups tussen de 7 en 10 maanden oud, waarvan de meesten nog gezoogd worden door de moederzeehonden. Jaarlijks mogen er tot 80.000 jonge zeehonden en 6000 oudere mannetjes zeehonden worden gedood. De Namibische regelgeving geeft aan dat de dieren geschoten of geknuppeld worden, en in het geval van knuppelen moeten de dieren alsnog ‘doodgebloed’ worden door het dier met een mes neer te steken na het knuppelen, een methode genaamd “stun and stick”.

Mensen moeten zien dat dit zich écht afspeelt en niemand mag wegkijken. In 2009 zijn twee onderzoekers namens Bont voor Dieren naar Namibië afgereisd om beelden te maken van de jacht. Een hachelijke onderneming waarbij deze onderzoekers letterlijk hun leven hebben gewaagd om de beelden te maken. Dit is gelukt, wat een geweldig resultaat is geweest, want er waren eerder nog geen overtuigende beelden van gemaakt. De beelden zijn de hele wereld over gegaan en iedereen heeft kunnen zien wat daar gebeurt.

Waar gaan de Namibische zeehondenvellen naartoe? Turkse zakenmagnaat Hatum Yavuz koopt jaarlijks alle zeehondenhuiden op van Namibië en heeft een fabriek in Turkije die de huiden verwerkt. Wereldwijd protesteerden mensen tegen zijn louche zaakjes en als reactie lanceerde hij een kledinglijn onder de naam “Hatem Yavuz Fok You”. ‘Fok’ betekent in het Turks ‘zeehond’, maar de dubbele boodschap in de naam van deze kledinglijn was bedoeld als belediging naar Westerse NGO’s die zich teveel zouden bemoeien met zijn zaken.

Bron: Bont voor Dieren

Zie ook: De zeehondenjacht van Namibië

Top 5 schokkende feiten over de oceaan

Oceanen gelden nog vaak als onmetelijke watervlaktes waar wij als mensen weinig invloed op hebben. Maar niets is minder waar. We vissen de zeeën leeg en beschadigen de ecosystemen in de oceaan met onze CO2-uitstoot. En dat is niet alleen slecht voor vissen en andere zeedieren. Als wij niet goed voor de oceanen zorgen, zullen ook wij op het land de ernstige, schadelijke gevolgen van onze roofbouw moeten ondervinden.

Dit zijn vijf schokkende feiten over de oceaan – en, gelukkig, ook dingen die jij kan doen om de oceaan te beschermen.

1. In 2050 zijn alle zeeën leeg dankzij massale, gesubsidieerde overbevissing
Biologen hebben met een computermodel aangetoond dat als er niets verandert, de zeeën tegen 2048 leeg zullen zijn (Bron: Prof. Dr. Daniel Pauly in Sea the Truth). Economen van de Verenigde Naties bevestigden deze bevindingen in 2010 (Bron: HLN) zij kwamen uit op het jaartal 2050*. De VN adviseert om 13 van de 20 miljoen vissersboten uit de vaart te halen, in het bijzonder de gigantische fabrieksschepen waar Europese vissers vaak mee varen. Het idiote is dat deze schepen vaak gesubsidieerd worden. Het Nederlandse bedrijf Parleviet & Van der Plas, eigenaar van een vloot van 15 “super trawlers”, ontving de afgelopen twintig jaar 55 miljoen euro subsidie. Zonder de subsidie zou het bedrijf economisch niet kunnen bestaan. In totaal subsidieert de EU elk jaar deze bizarre overbevissing met meer dan 1 miljard euro.

2. Honderden miljoenen zeedieren sterven elk jaar als bijvangst
Als je met enorme netten over de bodem van de oceaan sleept, is het niet gek dat je allerlei dieren in je net krijgt, niet alleen de vissen die je wilt vangen. Denk aan dolfijnen, andere vissen, zeesterren, koraal, haaien, schildpadden etc. Vissers gooien deze bijvangst gewoon overboord. Omdat ze het niet kunnen gebruiken, of zelfs omdat ze meer aan andere vissen kunnen verdienen. Elk jaar wordt er ongeveer tussen de 7 tot 27 miljard kg bijvangst (Bron: Greenpeace, FAO) in het water terug gegooid. Deze dieren zijn dan meestal al dood, of sterven in het water. Nederlandse trawlers doen ook aan deze praktijken mee, bleek onlangs uit een rapportage van Zembla. Elk jaar raken miljoenen zeedieren verstrikt in netten en lijnen: naar schatting 100 miljoen haaien en roggen, 300.000 dolfijnen zeeschildpadden en kleine walvissen en 100.000 zeevogels.

3. Verzuring door CO2 bedreigt zee- en landleven, dier én mens
70% van de zuurstof op onze planeet wordt in de oceanen gemaakt (Bron: ecomare). Plantaardig plankton, het zogeheten fytoplankton, zet CO2 om in zuurstof. Maar het fytoplankton in de oceanen kan niet goed tegen opwarmende en verzurende oceanen en sterft af (Bron: BBC, Monash University, National Geographic) . Volgens onderwaterfotograaf Dos Winkel is de afgelopen 50 jaar de hoeveelheid fytoplankton op veel plekken met 40% afgenomen. Daarmee bedreigen wij dus onze eigen zuurstofproductie. Winkel is de oprichter van de Sea First Foundation en verdiept zich al 30 jaar in alles wat met de oceaan te maken heeft. Volgens Winkel raken ook ecosystemen op land in de war: bomen produceren bijvoorbeeld meer pollen door de verminderde zuurstofproductie, wat leidt tot ademhalingsproblemen bij kinderen en volwassenen.

4. 40% van de dioxines en PCB’s in ons lichaam zijn afkomstig van vis
De gifstoffen die wij maken in onze fabrieken komen uiteindelijk ook in de oceaan terecht. Zeer kankerverwekkende middelen zoals brandvertragers, pcb’s en dioxines vergiftigen het zeemilieu – en uiteindelijk ook onszelf.

Onderzoek aan de Universiteit van Gent toonde aan dat meer dan 40% van alle pcb’s, dioxines en dioxineachtige pcb’s die volwassen binnen krijgen afkomstig is van vis en andere zeedieren (Bron: Bilau et al., 2008). Dat is opmerkelijk omdat maar 1-2% van al het voedsel dat we eten uit zeedieren bestaat. Het Nederlandse Voedingscentrum vond het Belgische onderzoek niet correct (Bron: Kassa). ‘Slechts’ 12% van alle dioxines in Nederlanders komt via vis in het lichaam – alsof dat weinig is…

5. Ook “duurzame” vis is lang niet altijd echt duurzaam
Vis met het MSC-label is zogeheten “duurzame” vis. MSC staat voor “Marine Stewardship Council”. In theorie krijgt alleen vis van goed beheerde visgronden dit label. Maar uit een diepgaande reportage van de Amerikaanse publieke omroep, de NPR, bleek dat veel experts MSC niet helemaal vertrouwen. Zij vinden dat de organisatie teveel de belangen van de industrie dient. Zo werd de Canadese zwaardvisvisserij van het MSC-label voorzien, ondanks dat er voor elke zwaardvis die gevangen wordt, twee haaien sterven. Haaien happen namelijk ook naar de lange vislijnen. Veel haaien zijn al dood als ze binnenboord worden gebracht, en ook als ze teruggegooid worden sterven ze na een paar dagen.

Vaak wordt gekweekte vis gezien als een alternatief voor wilde vis. Helaas zijn de meeste kweekvissen roofvissen: voor 1 kilogram kweekzalm moet 2 tot 6 kg vis gevangen worden.

Wat kun jij doen om de oceaan te beschermen?

• Eet minder vis. De snelste manier waarop je zelf iets kunt doen is door minder of geen vis te eten. Dan draag jij niet bij aan overbevissing en bijvangst.
• Neem zelf CO2 besparende maatregelen. Je kunt als consument allerlei besparende maatregelen nemen waarmee je jouw CO2 voetafdruk sterk vermindert. Denk aan minder of geen vlees eten, echte groene stroom uit wind of zon nemen, en je auto delen of ruilen voor fiets en trein.
• Stem voor partijen die de oceaan serieus neemt. Je stem telt echt. In december 2012 heeft het Europarlement mede onder druk van de groene fracties een veel strengere visserijwet voorgesteld (Bron: Stichting Noordzee). Of dit voorstel het zal halen – de visserij ministers van de EU landen hebben ook een flinke vinger in de pap – wordt pas in juni 2013 duidelijk. Maar een streng beleid kan volgens de Belgische Europarlementariër Staes ervoor zorgen dat in 2020 alle Europese visbestanden hersteld zijn.
• Informeer mensen. Facebook, twitter, online petitiesites, de borreltafel: dit zijn allemaal plekken waarop jij kunt vertellen over de problemen van de zee. Hou het bij de feiten – die zijn al schokkend genoeg.

* De schatting van Dr. Pauly dat in 2048 de zeeën leeggevist zijn, wordt betwist. Een criticus noemt dat “apocalyptische taal” en stelt dat veel visgronden juist weer aan het herstellen zijn (Bron: Nature). Het gaat hier echter om visgronden bij ontwikkelde landen. Recente studies geven aan dat meer dan 80% van de visgronden wereldwijd, vooral bij ontwikkelingslanden of gebieden die door niemand geclaimd worden, sterk in verval zijn (Bron: Science, Nature).

Bron: Het kan wel (23-05-2013)

.

Zie ook: De vis wordt zuur betaald; Interview met Dos Winkel

De vis wordt zuur betaald; Interview met Dos Winkel

Verzuring van de oceanen is het allergrootste probleem aller tijden, zegt oceaanactivist Dos Winkel. Hij zag in zijn dertig jaar als onderwaterfotograaf hoe de zeeën in rap tempo de prijs betalen voor de groeiende ecologische voetafdruk van de mens. OneWorld sprak de oprichter van de Sea First Foundation over verzuring en zijn missie om de oceanen te redden.

Tien jaar geleden kon Dos Winkel (69) het niet langer aanzien. Waar hij bij zijn eerste duikexcursies nog dacht dat verandering van het zeeleven ‘gewoon bij de natuur hoort’, was er na drie decennia het besef dat er drastisch iets moet veranderen aan de manier waarop de mens met de aarde omgaat. Hij verkocht zijn fysiopraktijk en richtte de Sea First Foundation op. Sindsdien staat zijn leven in het teken van ruim 70 procent van onze aardbol: de zee. Met onderzoek, lezingen én zijn foto’s confronteert hij de huidige generatie aardbewoners met de erbarmelijke staat van ons zeeleven en hoe mooi het ooit was. “Maar ik eindig altijd positief, alle beetjes helpen.”

Op welk moment dacht u: ik word oceaanactivist?
“Het was een optelsom. Ik had verschillende trips achter de rug waarop ik de vernietiging van het zeeleven zag. In Indonesië kwam ik tijdens een excursie met een groep duikers langs een koraalrif waar we al eerder waren geweest. Er dreven nog een paar halfdode vissen en het koraal was volledig vernietigd. Vissers hadden daar met dynamiet gevist. Ook werden mangrovebomen gekapt om ruimte te maken voor garnalenkwekerijen. Op een andere duiktrip, in de Rode Zee bij Egypte, zag ik duizenden plastic zakjes, flesjes en blikjes drijven. Allemaal afval van hotels aan de kust. Daar kwam nog eens bij dat ik in de tien jaar dat ik op Bonaire woonde, ‘s werelds best beschermde zeegebied zag afbrokkelen. Alles bij elkaar was het voor mij reden om me volledig te richten op oceanen beschermen met de stichting die ik heb opgericht.”

Gevolgen van klimaatverandering op het land, zoals verwoestijning, zijn voor mensen veel voelbaarder en zichtbaarder dan bijvoorbeeld verzuring van het zeewater. Is het moeilijk om zeeproblematiek onder de aandacht te brengen?
“Ik leg in mijn werk altijd een link tussen verschillende problemen. Uiteindelijk heeft alles met elkaar te maken, met als belangrijkste oorzaak: onze vleesconsumptie. Die zorgt voor enorme ontbossing en uitstoot van broeikassen, zoals methaan en CO2. Daarmee worden zeeën steeds belangrijker als opnemer van CO2 en producent van zuurstof.

De CO2-opslagcapaciteit van de oceanen neemt alleen steeds verder af, met name door het afsterven van fytoplankton (eencellige algen, red.), dat ervoor zorgt dat CO2 wordt omgezet in zuurstof. 40 procent van het fytoplankton is al verdwenen. Daardoor is er dus minder zuurstof in de oceanen en wordt de zuurtegraad van het water hoger: de oceanen verzuren. Oceaanverzuring is en wordt het allergrootste probleem aller tijden. Het tast het zeeleven aan, zoals algen, koralen en schaaldieren. Algen zorgen voor ongeveer 70 procent van de zuurstofproductie in de atmosfeer, dus het zuurstofgehalte in de lucht neemt door verzuring ook steeds verder af.”

Om de zee te redden moeten we dus minder vlees eten, terwijl je bij oceanen eerder denkt aan vis. Welke rol spelen visserij en overbevissing bij de vervuiling van de oceanen?
“Net als de vleesindustrie een zeer kwalijke. In de eerste plaats vanwege de enorme hoeveelheid vis die wordt gevangen (ruim 85 procent van de visbestanden is volledig of overbevist, red.). Er is nog maar 10 procent over van de hoeveelheid die er honderd jaar geleden was. Vissen zijn, net als fytoplankton, belangrijk voor de opslag van CO2. Ze nemen dat samen met kalk op uit het water en ontlasten dat weer in kleine steentjes. Dat zakt naar de bodem waardoor de CO2 is opgeborgen. Hoe minder vis, hoe minder CO2-opslag dus.

Dan is er nog het probleem van alle schepen met hun dieselmotoren, van zowel kleine vissersbootjes als de enorme trawlers. Aanvankelijk werd gedacht dat die uitstoot verwaarloosbaar is, maar uit een recente VN-studie blijkt dat 13 miljoen vissersboten per direct uit het water gehaald zouden moeten worden, om de oceaan- en milieuvervuiling echt terug te brengen en de visstanden te herstellen. De visserij veroorzaakt dus gigantische uitstoot en verkleint ook nog eens een groep die dat kan opvangen, namelijk de vissen.”

Is kweekvis een oplossing voor mensen die toch graag naar de visboer of visafdeling van de supermarkt gaan?
“Absoluut niet! Sterker nog, kweekvis is een belangrijke oorzaak van overbevissing. Zo’n 30 procent van alle vis die wordt gevangen, wordt gebruikt als vee- of visvoer. Het kan zijn dat de gekweekte zalm op jouw bord wel zes ‘wilde’ vissen heeft gekost.”

Wie bovenstaande problemen hoort, zal allesbehalve optimistisch gestemd zijn over de toestand van de zee. Ook Winkel zelf heeft momenten gekend waarop een depressief gevoel hem nader stond dan de activistische drang om door te gaan. Maar langzaamaan beklijft hem steeds meer het gevoel dat we de oceanen kunnen redden.

Waar baseert u dat optimisme op?
“Op wat ik om me heen zie, lees en hoor. Ik heb door de jaren heen duizenden mails gekregen van mensen die zeggen dat ze naar aanleiding van mijn lezing of presentatie minder of zelfs geen vlees en vis meer eten. Ook is het aantal Europese organisaties dat met oceaanproblematiek bezig is in de afgelopen tien jaar gestegen van 25 naar 125. Daarnaast is het aantal studies en berichtgeving in de media sterk gegroeid. Voorheen moest je echt zoeken naar artikelen, nu lees ik er bijna dagelijks over. En, niet onbelangrijk, het staat nationaal en internationaal op de politieke agenda, zeker in de EU. De bewustwording en bijbehorend gedrag zijn dus in positieve zin aan het omslaan.”

Zijn de oceanen eigenlijk nog te redden?
“De toestand zal de komende jaren in ieder geval nog verder verslechteren. Het duurt altijd 25 tot 30 jaar voordat de schade van CO2-uitstoot zichtbaar is. Maar je kunt nu al wel beginnen met preventieve maatregelen en damage control, zodat er over vijftig jaar de eerste tekenen van herstel zichtbaar zijn. Zo worden er op verschillende plekken al mangrovebossen aangeplant. Koraal is weer een ander verhaal, dat kan binnen tientallen jaren volledig verdwenen zijn en krijg je niet zomaar terug. Het Great Barrier Reef is in erbarmelijke staat. Maar ik ben hoopvol gestemd, we zitten nu in een overgangsperiode. Over vijftig jaar kijken we met z’n allen terug en denken we: ‘Wat waren we toen ongelooflijk dom bezig’.”

Geschreven door Hidde Jansen

Bron: OneWorld (07-06-2016)

☆ ☆ ☆

Sea First Foundation
De SFF werd in november 2009 opgericht uit bezorgdheid over de slechte situatie waarin de oceanen verkeren en de problemen die dit teweeg brengt voor mens, dier en natuur. De belangrijkste doelgroep voor de presentaties van SFF zijn kinderen en jongeren want zij zijn de ‘volwassenen van de toekomst’. Daarnaast organiseert SFF ook acties en lezingen voor het brede publiek.

SFF informeert over 6 belangrijke onderwerpen:

1. belang van de zee – Waarom zijn wij als mensen afhankelijk van gezonde zeeën?
2. visserij en aquacultuur – Wat zijn de gevolgen van de verschillende methoden van vissen?
3. vervuiling op zee – Weet u in hoeverre de zeeën vervuild zijn met plastic, olie en chemische stoffen?
4. klimaatverandering en verzuring – Ook dit ernstige probleem vraagt onze aandacht waarbij iedereen een verschil kan maken.
5. welzijn van zeedieren – Kan een vis ook pijn, angst en stress ervaren? Ja, wel degelijk!
6. vis & gezondheid – Is vis eten wel zo gezond als vaak beweerd wordt?

Bron: Sea First Foundation

De opkomst van de kweekvis (+video)

Vis behoort tot een van de meest gegeten en verhandelde voedselproducten wereldwijd. In de laatste tientallen jaren is de vraag naar vis enorm gestegen. Maar waar vroeger vis een product was wat veelal uit het wild gehaald werd, maakt het kweken van vissen nu een opmars.

In de jaren 50 zat de wereldwijde visvangst op zo’n 20.000.000 ton. Deze hoeveelheid vis werd toen nog vrijwel volledig uit het wild gehaald. Tussen 1980 en 1990 expandeerde de wilde visvangst snel, met name door het ontstaan van steeds efficiëntere vistechnieken. Maar de grootschalige vangst van wilde vis heeft ecologische consequenties volgens milieudeskundige Matthew Roney van het Earth Policy Institute. In 2009 is 57 procent van de natuurlijke vispopulaties tot ‘volledig in gebruik’ verklaard, wat betekent dat we tegen het maximum aanzitten wat we kunnen oogsten. Dertig procent van de wereldwijde populaties zit al over deze grens heen en kunnen zichzelf op dit moment niet herstellen.

Mede door kritieken op dit ecologische aspect komt er steeds meer weerstand tegen overbevissing. Maar de vraag naar vis blijft onverminderd groot. Sinds eind jaren negentig is de groei van de wilde visvangst gestagneerd, terwijl het kweken van vissen een van de snelst groeiende voedselindustrieën is geworden. Naar verwachting zal de viskwekerij binnen een aantal jaar meer vlees opbrengen dan de vleesindustrie rond koeien. Volgens het Earth Policy Institute was kweekvis tot de jaren 80 slechts een fractie van de totale visopbrengst. In de jaren 90 bereikte het een omvang van ongeveer 20 procent, en is sindsdien snel gaan groeien. In 2007 was meer dan een derde van het wereldwijde visaanbod gekweekt. Op dit moment is dat zelfs meer dan de helft volgens de cijfers van Ecomare. Van alle gekweekte vis is rond de 80 procent afkomstig uit Azië, met China als koploper.

Geschreven door Anouk Bosch

Bron: Keuringsdienst van Waarde (02-06-2016)

Bekijk hier de uitzending van Keuringsdienst van Waarde ‘Eten van morgen: vis’

Zie ook: Kweekvis: Nieuwe vorm van bio-industrie

Elk jaar blijven 25.000 visnetten achter in zee

Elk jaar komen er in de Europese wateren ongeveer 25.000 visnetten terecht. Volgens Greenpeace blijven er elk jaar netten met een totale lengte van 1250 kilometer in zee achter. Duikers van Greenpeace visten netten met een droog gewicht van enkele tonnen uit de Noordzee op. De netten worden per ongeluk, maar ook met opzet in het water gedumpt. Deze netten vormen een gevaar voor vissen en andere waterdieren.

De lidstaten van de Europese Unie moeten hun eigen regels beter na leven. Deze regels bepalen dat vissers of hun land van afkomst de verloren gegane netten zelf moeten bergen. Elk jaar verdwijnt er zo’n 13 miljoen ton aan plastic afval in zee en 10 procent daarvan is vistuig.

Grafische boodschap over haaienvinnensoep

Bij de viering van een bruiloft in Hong Kong hoort traditioneel haaienvinnensoep geserveerd te worden. Gemiddeld kost dat per bruiloft 30 haaien het leven.

Een wereldwijd adverterend reclamebureau heeft in samenwerking met de Hong Kong Shark Foundation en WildAid een behoorlijk grafische video gemaakt om de inwoners van Hong Kong te laten zien wat zij veroorzaken met deze traditie.

Op de video zie je een ‘bruid’ de vin van een haai afsnijden. De ‘bruidegom’ schop het dier daarna overboord terug in zee. ‘Voor elk huwelijk in Hong Kong moeten 30 haaien sterven’ staat er in de afkondiging van de 30 seconden durende video.

De video zal worden gepost op Facebook en op YouTube en is gericht op jongeren.

Bron: South China Morning Post

Walvissen verhongeren met hun buik vol plastic

In januari spoelden 29 potvissen aan op de stranden rond de Noordzee. De resultaten van de lijkschouwingen van de 13 walvissen die strandden bij Tönning (Duitsland Sleeswijk-Holstein) zijn onlangs bekend gemaakt. De magen van de dieren waren gevuld met plastic afval. De dieren hadden onder andere een visnet van 13 meter, een stuk plastic uit een auto van 70 cm en andere stukjes plastic afval per ongeluk opgegeten. Waarschijnlijk dachten ze dat de stukken plastic inktvis waren, hun favoriete voedsel, dat ze eten door het op te zuigen.

Robert Habeck, minister van Milieu van de deelstaat Sleeswijk-Holstein: “Deze bevindingen tonen ons de resultaten van onze plastic-georiënteerde samenleving. Dieren consumeren per ongeluk kunststof en plastic afval, wat er niet alleen voor zorgt dat ze lijden, maar zelfs verhongeren met een volle maag.”

Nicola Hodgins, van Whale and Dolphin Conservation, voegde toe: “Hoewel de grote stukken voor de hand liggende problemen veroorzaken als een geblokkeerde keel, moeten we de impact van de kleinere stukken niet bagatelliseren. Die veroorzaken chronische problemen voor alle soorten walvisachtigen, niet alleen voor degene die voedsel zuigen.”

Dat deze grote, vreedzame wezens worden gevuld met ons afval is helaas een voorbeeld van de ongelijke relatie tussen mens en potvis. Het feit dat de laatste de grootste hersens bezit van alle dieren die ooit hebben geleefd bevestigt dit alleen maar.

Voor iedereen die het verhaal volgt van onze impact op walvissen, is de vreselijke situatie van de Duitse walvissen helaas niet nieuw – hoewel dat wél geldt voor het grote aantal aangespoelde walvissen. In 2011 werd een jonge potvis dood aangetroffen vlak bij het Griekse eiland Mykonos. De maag van de potvis was zo opgezwollen dat wetenschappers dachten dat het dier een reuzeninktvis had ingeslikt. Maar toen ze de vier magen ontleedden (potvissen hebben een spijsverteringsproces dat lijkt op herkauwers), vonden ze bijna 100 plastic zakken en andere stukken puin. Eén zak had het telefoonnummer van een souvlaki restaurant in Thessaloniki. De wetenschappers grapten grimmig dat de walvis niet kon bellen om te klagen over de schade die hun product had veroorzaakt.

De grote schaal waarop in de Noordzee walvissen omkomen doet denken aan de nestende albatrossen op Midway Island, schrijnend vastgelegd door fotograaf Chris Jordan (bekijk de foto’s). Hij documenteerde de skeletresten van de jonge kuikens, zo opgeblazen van het plastic dat ze per abuis van hun ouders hadden gekregen (van lipjes van bierblikjes tot flessendoppen en aanstekers) dat ze verhongerden door gebrek aan voeding.

Ons gebruik en misbruik van dieren lijkt omgekeerd evenredig tot de bijna rituele manier waarop we beweren hen te vereren. Walvissen zijn het icoon geworden van de ecologische bedreiging van de oceanen. We buigen diep voor hun grandeur. Maar soms vraag ik me af of dat niet allemaal schone schijn is. We feliciteren onszelf voor het feit dat de jacht op deze dieren is gestopt (nou ja, op de meeste van hen). Maar vele duizenden walvissen hebben last van de vervuiling die wij in de oceaan dumpen en gaan er zelfs aan dood.

We kunnen blijkbaar de directe verbinding niet leggen tussen water in plastic flessen en wat die plastic flessen veroorzaken in hun ultieme bron, de oceaan. Walvissen zijn nog steeds het slachtoffer van onze industrialisatie, onze onverzadigbare dorst naar groei ten koste van alles – al is dat niet op zo’n directe manier als in het verleden.

Bron: Duurzaam Nieuws (02-04-2016)

IJsberen eten nu ook planten en eieren… en baby ijsbeertjes

Door het terugtrekken van het zeeijs door de klimaatverandering moeten ijsberen hun menu aanpassen. Zij eten nu ook planten en eieren, dit blijkt uit onderzoek.

De video, gemaakt door de Groningse ijsbeeronderzoeker Jouke Prop in Nordenskiöldkysten, Spitsbergen, laat dit duidelijk zien. Hoewel ijsberen rasechte carnivoren zijn die het liefst zeehonden eten zie je de ijsbeer zich te goed doen aan eieren. Er is in de verste verte geen zeehond te bekennen.

Deze ijsbeer is geen uitzondering. Uit een studie in Frontiers in Ecology and Evolution blijkt dat ijsberen zich op Spitsbergen en Groenland tot wel 90 procent van alle eieren weghalen. Ook in Canada hebben ijsberen hun dieet aangepast, daar eten ze rendieren, planten, bessen en algen.

Soms eten ijsberen zelf baby ijsberen op… Je moet wat als je honger hebt.

Paling met uitsterven bedreigd

Het gaat dramatisch slecht met de Europese paling. Het bestand is de laatste jaren met maar liefst 95 procent gedaald. Als het zo doorgaat, sterft de vissoort uit. Toch wordt paling als ‘duurzame vis’ verkocht. De palingen die we nu nog zien én eten, kunnen weleens de laatste zijn, als we niet ingrijpen.

Vergeleken met de jaren ’60 is het bestand met meer dan 95 procent gedaald, aldus het Wereld Natuur Fonds. De Europese paling staat op de lijst met ernstig bedreigde diersoorten van IUCN, een wereldwijde natuurbeschermingsorganisatie.

En ook op de viswijzer, van de Good Fish Foundation, staat de vis al jaren in het rood. De keuze om deze vis te eten, wordt ten zeerste afgeraden.

Waarom gaat het zo slecht met de paling?
De paling is een mysterieuze vis, die langzaam groeit en maar 1 keer in zijn leven paait. Als de vis ongeveer 12 jaar is, trekt deze vanuit onze zoete binnenwateren naar de Sargassozee, een tocht van zo’n 6000 km. Eenmaal daar aangekomen paait de paling en sterft de vis, althans dat denken we. Niemand heeft dit ooit waargenomen.

De jonge glasaal trekt op zijn beurt vanuit de Sargassozee weer naar de Europese binnenwateren om daar op te groeien en tegen de tijd dat ze geslachtsrijp zijn weer terug te reizen naar de Sargassozee.
Tijdens deze lange tocht komen de paling en glasaal veel obstakels tegen. Ze worden vermalen in de gemalen, komen de dammen niet over en worden tegengehouden bij waterkrachtcentrales.

Visserij
En als een paling het al redt, bestaat er een kans dat deze gevangen wordt. Want ook al is ook de visserij fors afgenomen, er wordt nog steeds op paling gevist. Ook wordt er op nog veel plekken paling verkocht, in enkele gevallen zelfs als duurzame paling. De palingsector heeft zich verenigd in DUPAN, Stichting Duurzame Palingsector Nederland. Ze zijn opgezet vanuit de palingvisserij, in de hoop zo de sector te redden. DUPAN vangt glasaal in Frankrijk, deze brengen ze naar Nederland waar de glasaal opgekweekt wordt in een kwekerij. Een deel van de opgekweekte paling wordt uitgezet.

OP deze manier hoopt de sector de paling in leven te houden. Maar het WNF en ook de Good Fish Foundation hebben grote bezwaren tegen deze methode. Volgens het WNF kan het niet zo zijn dat een zwaar bedreigde diersoort gegeten kan worden om dezelfde diersoort te redden.

Paling kweken
Maar er gloort hoop aan de horizon. In Volendam, het palingcentrum van Nederland, wordt hard gewerkt aan een oplossing. Het bedrijf Glasaal Volendam heeft een missie, hier proberen ze palingen in gevangenschap te laten voort planten. Het bedrijf wil glasaal kweken, zodat deze niet langer gevangen hoeft te worden in het wild. Inmiddels zijn ze zover dat ze het eerste stadium van een paling kunnen kweken, de larf. Deze larfjes moeten uiteindelijk glasaal worden dan is de eerste in gevangenschap geboren paling een feit. De prognose is dat dit wellicht in 2020 gaat lukken.

Bron: Radar (28-03-2016)